Shekulli
-------------
Nis dėshmia ekskluzive e Nexhmije Hoxhės pėr marrėdhėniet e Enver Hoxhės me Mehmet Shehun. Do tė botohet pėr herė tė parė nė gazetėn Shekulli duke filluar nga nesėr pėr marrėdhėniet e E. Hoxhės me M.Shehun gjatė Luftės
Nexhmije Hoxha: Unė, Mehmeti dhe Enveri
Belina Budini
TIRANĖ Miq dhe rivalė. Enver Hoxha dhe Mehmet Shehu. Pėr herė tė parė pėr marėdhėnien mes tyre dėshmon e veja e ish-udhėheqėsit komunist, Nexhmije Hoxha. Me anė dokumentesh dhe letrash tė pabotuara e tė panjohura mė parė ajo ka ndėrtuar monografinė e rivalit tė burrit tė saj. Miqėsi e tradhtuar ėshtė titulli i dorėshkrimit tė sapopėrfunduar nga Nexhmije Hoxha, dėshmitė mė tė rėndėsishme tė tė cilit do tė botohen nė mėnyrė integrale nė rubrikėn Historia tė gazetės Shekulli ēdo ditė duke filluar nga nesėr. Takimi i parė i Enver Hoxhės me Mehmet Shehun. Marrėdhėniet midis Enver Hoxhės e Mehmet Shehut gjatė Luftės. Tri letra tė Mehmet Shehut tė pabotuara mė parė. Ngjitjet e para tė Mehmet Shehut nė pushtet. Qėndrimet e tij kontradiktore. Familja e Mehmet Shehut. Fiqret Sanxhaktari (Shehu). Mehmeti dhe Fiqreti bėnin jetė tė mėnjanuar. Si i pėrjetoi Mehmet Shehu analizat nė organet e Punėve tė Brendshme dhe akuzat e Sokrat Bufit (1953)? M. Shehu nė vorbullėn e kontradiktave tė mėdha tė lėvizjes komuniste ndėrkombėtare. Mehmet Shehu lan duart dhe kėrcėnon gjeneralėt e ushtrisė pėr tradhti. Ēndodhi mė vonė? Mehmet Shehu ska qenė dashamirės ndaj ushtarakėve gjatė Luftės e mė pas. Mehmet Shehu nė udhėkryq. Fejesa e djalit tė Mehmet Shehut dhe prapaskenat e saj. Katėr takimet me Mehmetin pas kėsaj ngjarje. Qėndrimet e Mehmet Shehut para dhe gjatė Kongresit tė 8-tė tė PPSH. Mehmet Shehu para njė prove tė rėndė. Autokritika e tij nė Byronė Politike (17 dhjetor 1981). Si e pėrjetoi E. Hoxha letrėn qė i la Mehmet Shehu para vetėvrasjes. Kur u njohėn anėt sekrete tė Mehmet Shehut. Ku kanė pėrfunduar dokumentet sekrete dhe familjare tė M. Shehut? Pse M. Shehu e denoncoi K. Hazbiun si armik nė letrėn qė la pėr Enverin? Shqetėsimi i madh i Enverit: se mos Mehmeti u kishte dhėnė jugosllavėve planet operative tė ushtrisė sonė. Pėrjetim me emocione i vetėfajėsimit dhe i fundit dramatik tė familjes Shehu. Reagimi i Enver Hoxhės nė mbledhjen e Byrosė Politike - (18 dhjetor 1981). Si dhe letra e Mehmet Shehut shkruar pėr Enver Hoxhėn para se tė vriste veten. Ky ėshtė thelbi i pėrmbajtjes sė dėshmive tė Nexhmije Hoxhės, qė do tė botohen pėr herė tė parė nė gazetėn Shekulli. Nė pėrgjithėsi, kėto ēėshtje janė tė njohura, por unė do tė pėrpiqem ti parashtroj ato nė dritėn e fakteve e tė dokumenteve tė pabotuara, si dhe nė bazė tė njohjeve tė mia personale, me qėllim qė tė njihet mė mirė kush ishte Mehmet Shehu dhe cilat kanė qenė nė tė vėrtetė marrėdhėniet e Enver Hoxhės me tė, pėr tė cilat po spekulohet aq shumė, me shpifje e trillime kėto vitet e fundit, tė ashtuquajtura tė demokracisė, - shprehet Nexhmije Hoxha.
Dokumente tė panjohura
Ky ėshtė vetėm njė fragment nga njė letėr e herėt, e pabotuar e Mehmet Shehut, plot me akuza pėr Partinė dhe komunizmin nė Shqipėri: E unė them nėn pėrgjegjėsinė time qė njė nga plagėt mė tė rrezikshme pėr Partinė tonė ėshtė MUNGESA E NJĖ POLITIKE TĖ DREJTĖ KUADRI. (Tė gjitha fjalitė me gėrma tė mėdha janė tė origjinalit. - N.H.) Kjo plagė ka qenė, ėshtė akoma dhe ėshtė rrezik tė bėhet gangrenė. 5-6 muaj mė parė Partia ishte bėrė njė fantazmė kėrcėnuese pėr shumė kuadro: disa anėtarė tė Partisė e kanė paguar me jetėn e tyre, sepse nuk kishin marrėdhėnie tė mira me KLIKĖN e KQ. Unė isha i persekutuar sistematikisht nga Liri Gega, mė poshtėronin, mė kėrcėnonin... Nė disa momente jam gjendur ngushtė.... tri herė kam nxjerrė pistoletėn pėr tė vrarė veten!... (nėnvizimi im: N. H.).
Megjithatė sipas opinionit tė sotėm tė Nexhmije Hoxhės, Mehmet Shehu ishte ushtarak i mirė, trim e luftarak e kjo nuk i ėshtė mohuar nga askush, as nga Partia, as nga shokėt qė kanė luftuar e punuar bashkė me tė, por qė shpesh sishte aspak politik, qė skishte ekuilibėr, as sensin e masės nė qėndrimet e tij politike, kjo ėshtė vėrtetuar gjatė gjithė jetės sė tij nė udhėheqjen e Partisė e tė shtetit. Asnjė kuadėr i udhėheqjes sė lartė tė Partisė nuk ėshtė bėrė aq herė ēėshtje e objekt diskutimi nė Byronė Politike, nė Plenumet e KQ-sė tė Partisė sa Mehmet Shehu.
Mehmet Shehu nė shenjestėr
Nė kundėrshtim me politikėn e Partisė, M. Shehu, nė dokumentet qė ka formuluar nė atė kohė, kėrkonte me kėmbėngulje ēarmatosjen e popullit. Parulla e tij ishte: armėn ose shpirtin dhe propozonte masa tė rrepta deri nė pushkatim nė vend, pa gjyq pėr ata qė nuk zbatonin urdhrat. Nė tė njėjtėn kohė ai propozonte tė bėheshin arrestime dhe internime nė masė tė fshatarėve qė ai i quante reaksionarė. Madje, kėrkonte qė dezertorėve tu digjeshin shtėpitė dhe tu internoheshin tė gjithė pjesėtarėt e familjes.
Mė tej Nexhmije Hoxha shkruan se Mehmet Shehu udhėhiqej nga koniunkturat e rastit dhe nga interesat e veta personale. Prandaj herė e gjen sektar, herė liberal. Po ndalem vetėm nė rastin mė tė rėndė kur shqetėsimi i M. Shehut arriti kulmin. Nga mesi i vitit 1953 nė Moskė u arrestua Lavrenti Beria, ministri i Brendshėm i BRSS-sė dhe po nė kėtė kohė KQ tė PPSH i erdhi njė letėr nga Sokrat Bufi, njė kuadėr i vjetėr partie, qė ndiqte studimet nė Shkollėn e Lartė tė Partisė, i cili akuzonte Mehmet Shehun si provokator dhe karrierist, qė do ti zėrė vendin shokut Enver
Fejesa dhe vetėvrasja
Ajo fejesė u shndėrrua nė tragjedi pėr Mehmet Shehun dhe familjen e tij, qė i shkaktoi shumė shqetėsime Enverit, pėr tė cilat do tė flas nė radhėn e zhvillimit tė ngjarjeve Ėshtė shkruar e spekuluar shumė pėr vizitėn e urimit qė i bėmė Mehmetit me rastin e fejesės sė djalit tė tij, Skėnderit. Kjo ishte fare normale. Ky ishte njė rast mė tepėr pėr tė bėrė vizitėn e zakonshme qė bėnim te njėri-tjetri nė mbyllje tė pushimeve, ose vinin ata, ose shkonim ne... Po pse Enver Hoxha, qysh tė nesėrmen, bėri njė kthesė 180 gradė dhe e trajtoi aq ashpėr aktin e Mehmet Shehut lidhur me fejesėn e djalit tė tij? Do tė mundohem tė shėnoj si rrodhėn ngjarjet, si i pėrjetova unė, si i kujtoj ato dhe ēmund tė dėshmoj pas kaq viteve, kur nė shtypin e sotėm po shkruhet mbarė e mbrapsht pėr kėtė, - shprehet ajo. Pjesa e parė e plotė e kėsaj dėshmie, Marrėdhėnia e Enver Hoxhės me Mehmet Shehun gjatė luftės dhe letra e pabotuar e Mehmet Shehut ku akuzon Partinė Komuniste Shqiptare dhe klikėn e saj, do tė botohet nesėr.
19/03/2004
--------
Krijoni Kontakt